واقعیت، خیلی دور، خیلی نزدیک

«فاصله‌ی ما از واقعیت برابر است با میزان رنجی که تحمل می‌کنیم» شاید در خوانش اول مفهوم این جمله مشخص نشود. اما این جمله‌ای است که باید بارها و بارها با خود تکرار کنید، آنقدر بگویید تا روزی شاهد نشستن این جمله در جان باشیم.
کتاب تاب‌آوری سیلی واقعیت نوشته‌ی راس هریس برای نخستین بار در سال 2012 منتشر شد. تمرکز اصلی راس هریس در این کتاب نشان‌دادن تفاوت بین حقیقت و واقعیت است. او معتقد است بیشتر مردم با موضوعی مواجه می‌شوند که دلخواهشان نیست یا انتظارش را نداشته اند. راس هریس در کتاب تان‌آوری سیلی واقعیت سعی کرده است این تفاوت ها را توضیح دهد.

پختگی انسان‌ها نتیجه‌ی از دردها و رنج‌هایى است، که روزگار به اجبار به  او تحمیل کرده است و ناچار به  پذیرش و هضم آن‌هاست. البته گزینه‌ی دیگری هم وجود دارد و آن‌هم نپذیرفتن واقعیت است که در آن‌ صورت هم تنها به درد اضافه می‌کند. اما درد چیست؟ تفاوت درد و رنج در چیست؟ درد را زمانی احساس می‌کنیم که به واقعیت دستیابیم اما رنج را زمانی می‌کشیم که در حال دور شدن از واقعیت هستیم.
خواندن این کتاب دید شما را به جهان گسترده‌تر می‌کند. به شما نشان می‌دهد که تفاوت واقعیت و حقیقت در چیست و اصلا چگونه باید در برابر سیلی واقعیت تاب بیاورید.

درمان شوپنهاور

همه ما زمانی ممکن است، به این فکر بیفتیم که در مواجهه به مرگ چه کار خواهیم کرد.
ژولیوس که یک روان درمانگر است، پس از یک معاینه پزشکی، از سرطان درمان ناپذیر خود آگاه می گردد. مواجهه با مرگ، ژولیوس را به فکر بازنگری در زندگی و کار خود می اندازد. آیا او تغییر قابل تاملی در زندگی بیماران خود ایجاد کرده است؟ در مورد بیمارانی که در درمان آنها شکست خورده است چطور؟ چه اتفاقی برای آنها افتاده است؟ آیا اکنون آنقدر خردمند و پخته شده است که بتواند به آنها کمک کند؟
در تکاپوی بازبینی گذشته ، ژولیوس با یکی از بیماران خود به نام فیلیپ مواجه می شود. فیلیپ را 23 سال پیش برای اعتیاد جنسی، درمان می کرد. در آن زمان تنها روش ارتباط فیلیپ با سایر انسانها، ارتباطات جنسی بود که با زنان بیشماری برقرار می کرد و درمان ژولیوس برای او ناکام ماند.
حالا فیلیپ ادعا می کرد که خود را با مطالعه آثار فیلسوف بدبین و انسان گریز تاریخ «آرتو شوپنهاور»درمان کرده است.
در نهایت شگفتی، فیلیپ مشاور فلسفی شده بود و در مقابل تعلیم روش شوپنهاور در درمان به ژولیوس، از او درخواست تاییده برای دریافت مجوز درمان داشت که نیازمند نظارت ژولیوس بر کار فیلیپ طی یک دوره بود.
ژولیوس بی میل بود، چطور ممکن بود که فیلیپ، درمانگر شود؟ او هنوز هم همان آدم مغرور، بی ملاحظه و خودمحوری بود که قبلا بود. بالاخره ژولیوس موافقت کرد ولی به شرطی که فیلیپ ابتدا برای 6 ماه در جلسات گروه درمانی او شرکت کند، به این امید که فیلیپ در ارتباط با سایر بیماران گروه درمان متوجه رفتار انسان گریز خود گردد و مهارت های ارتباطی او برای درمان گر شدن بهبود یابد.
فیلیپ وارد گروه درمانی می شود اما او بیشتر سعی می کند تا فلسفه شوپنهاور را که به زعم او قادر به درمان همه است، به گروه بیاموزد. به زودی ژولیوس و فیلیپ که دو دیدگاه متفاوت در درمان استفاده می کنند، برای تصاحب قلب و ذهن اعضای گروه با هم رقابت می کنند. آیا این آواز قوی ژولیوس[کنایه از پایان کار] می گردد و منجر به متلاشی شدن گروه و به باد رفتن سالها کار می شود؟ یا اینکه اعضای گروه و فیلیپ دچار تحولی شگرف می گردند.
این داستان واقعیت و خیال را در هم می آمیزد و تصویر دقیقی از گروه درمانی در عمل ارائه می کند، به علاوه اینکه زندگی آرتور شوپنهاور و تاثیر آن در زندگی فیلیپ و تحول او را، به تصویر می کشد.

 

فرهنگ نام ها

فرهنگ نام‌ها به کوشش پیمان یاریان ، از مجموعه کتاب «کلیدهای تربیت کودکان و نوجوانان»، دربردارنده‌ی تمام اسامی ایرانی و اسلامی است که استفاده‌ی آن در جامعه رواج دارد. در پیشینه و معنای هر یک از این اسامی کوشش بسیاری به عمل آمده است. در بخشی از این کتاب می‌خوانیم: «از دیرباز ایرانیان به گزینش نام‌های زیبا با بار معنای خوب که توأم با باورها، اندیشه‌‌ها، ادیان و طبیعت باشد اهمیت می‌‌داده‌‌اند. بیشتر اسم‌‌ها ی ایرانی معنادار و برگرفته از ارزش‌های انسانی و اخلاقیات هستند. نیک ‌ا‌‌ندیشی و پاک‌‌سرشتی بن‌‌مایه تفکری است که والدین باید نام‌های نیکو و شایسته بر فرزندانشان بگذارند، طور ی که آن فرد تا واپسین روزها ی زندگی‌‌اش به سبب نامی که بر او گذارده شده احساس سرافراز ی کند و در جهت نیالودنش خردمندانه گام بردارد و سعی کند نیک‌‌کردار، نیک‌‌گفتار و نیک‌‌پندار باشد. در نهایت عشق به آدمی و نگه‌‌داشتن حرمت او، در انتخاب اسم و چگونگی نام گذاری در هم تنیده شد و اینک ما شاهد مراسم متنوع و ویژه ‌ای در این رابطه هستیم.»

 

اولین تماس تلفنی از بهشت

کتاب «اولین تماس تلفنی از بهشت» نوشته میچ آلبوم نویسندهکم‌کار اما از نظر منتقدان، موفق است. مشهورترین کتاب او «سه‌شنبه‌ها با موری» نام دارد، که مدت‌ها در صدر کتاب‌های پرفروش قرار داشت. او در این کتاب، به سراغ بهشت و ارتباط آن با دنیای بازماندگان پرداخته است. داستان روایتگر که تلفن تعدادی از ساکنان شهری کوچک زنگ می‌خورد و آن سوی خط کسانی هستند که با صدای واقعی قبل از مرگشان اعلام می‌کنند که هم اینک در بهشت هستند.وقتی این اتفاق رخ می‌دهد رسانه‌های جدید به دنبال اصل ماجرا می‌گردند تا سرنخ‌هایی از آن را مخابره کنند. هرکس براساس باور و ایمانی که دارد یا ندارد به دنبال استنتاج است. آیا این موضوع یک معجزه است؟ آیا فریب و حقه‌ای در کار است؟ نکته اینجاست که به دنبال این تماس‌ها اتفاقات به ظاهر نامانوس دیگری نیز در حال رخ دادن است.

چگونه اسیر کتاب های روانشناسی زرد نشویم

روزنامه همشهری: آمار فروش کتاب‌های روانشناسی، چه آنها که پشتوانه علمی دارند و چه آنها که در دسته شبه‌علم و زرد جا می‌گیرند، توجه مردم به پادکست‌ها و محتواهای مربوط به موضوعات روانشناسی و رایج‌شدن مراجعه به روان‌درمانگران، مشاوران و روانشناسان، همه نشان می‌دهند که در سال‌های اخیر گرایش مردم به موضوعات مرتبط با روانشناسی بیشتر شده است.
دکتر مجتبی شکوری که به توضیح موضوعات روانشناسی می‌پردازد، معتقد است که همان اندازه که مطالعه آثار علمی در این زمینه می‌تواند مفید و راهگشا باشد، روانشناسی زرد می‌تواند شبیه یک مخدر عمل کند و جلوی گام‌های رو به جلو را بگیرد. او از دلایل گرایش عمومی به روانشناسی و بایدها و نبایدهای انتخاب منابع مطالعاتی مناسب می‌گوید تا در دام کتاب‌های روانشناسی زرد غربی نیفتیم.

گرایش عمومی

انسان‌ها در گذشته منابع التیام‌بخش متعددی داشتند. سنت، چهارچوب خانواده و منابعی که امروزه استفاده نمی‌شوند، زخم‌های وجودی انسان‌ها را التیام می‌داد اما در سال‌های اخیر اوضاع عوض شده است. این یک پدیده جهانی است و در کشور ما هم تجربه می‌شود. بنا به دلایل متعدد، منابع التیام‌بخش قدیمی مثل سنت، آن‌قدرها مثل گذشته کارکرد ندارند. به همین دلیل هم انسان‌ها با رنج زیستن تنها مانده‌اند و دنبال منبعی برای التیام، به جست‌وجوی راهی می‌روند که رهایی به همراه داشته باشد. این دلیلی است که باعث شده هم در جهان و هم در کشور ما، دانش روانشناسی در فضای عمومی، پرپژواک مسیر توسعه را طی کند و توجه مردم به آن جلب شود.

جای خالی کتاب‌های داخلی

بسیاری از افرادی که به‌دنبال پیداکردن راهی برای التیام زخم‌های روح خود هستند، در قدم اول سراغ کتاب‌های روانشناسی می‌روند. پیشخوان کتابفروشی‌ها پر از آثار رنگارنگی است که در این موضوعات نوشته شده‌اند و خواننده‌ای که عنوان کتاب‌ها را مرور می‌کند، برای انتخاب، سردرگم می‌شود و نام نویسندگانی را روی جلد کتاب‌ها می‌خواند که تقریبا همه آنها ایرانی نیستند. پرفروش‌ترین‌ها، آثار غربی هستند. اینکه چرا کتاب‌های روانشناسی با نویسندگان ایرانی انگشت‌شمار هستند، دلایل مختلفی دارد. واقعیت این است که ما در حوزه روانشناسی، به میزان کمی دانش تولید کرده‌ایم. آثار عمیق، پرمحتوا و البته آثاری که مخاطب عمومی بتواند آن را درک کند، کمتر به فارسی نوشته شده‌اند. دوری فضای دانشگاهی از زندگی روزمره مردم باعث‌شده هر سال تعداد زیادی پایان‌نامه روانشناسی نوشته شود اما از میان آنها، چه تعداد به دانش عملی تبدیل می‌شوند و در زندگی روزمره به انسان‌ها کمک می‌کنند؟
از طرف دیگر، رسانه‌های رسمی هم دایره تنگی برای انتشار محتواهای اندک تولید شده ایجاد کرده‌اند و حتی آثاری مثل مثنوی مولوی یا حکمت‌های سعدی که توانسته‌اند پاسخ‌هایی برای پرسش‌های مهم روانشناسی پیدا کنند، به فراموشی سپرده می‌شوند. بیشتر رسانه‌ها این روزها آثار نویسندگان خارجی را معرفی می‌کنند، درحالی‌که ما قبلا تجربه‌های مثبتی با اندیشمندان داخلی پشت‌سر گذاشته‌ایم. مثلا خوانش دکتر الهی‌قمشه‌ای از مثنوی، هم برای مخاطب عمومی قابل درک است و هم مباحث راهگشایی را در حوزه روانشناسی مطرح می‌کند. این نشان می‌دهد که وقتی قاب رسانه‌ها برای حضور اندیشمندان ایرانی باز شود، اتفاقات خوبی می‌افتد.

مشاوره و درمان

حتی اگر بهترین و علمی‌ترین کتاب روانشناسی را برای خواندن انتخاب کنیم، این کتاب نمی‌تواند جای مشاوره، روان‌درمانی و اقدامات عملی را بگیرد. یادمان باشد که کتاب، فقط نقش آگاهی‌رسانی دارد و به ما می‌گوید که مشکل‌مان کجاست، اما راه درمان و رفع مشکل را باید جای دیگری پیدا کنیم. اتفاقی که در اتاق مشاوره یا فرد آموزش‌دیده و متخصص می‌افتد، تنها در همان فضا ممکن است و با کتاب خواندن قابل جایگزینی نیست. اقدام بالینی، کار فرد متخصصی است که صلاحیت علمی روانشناسی داشته باشد و کتاب‌ها، تنها تلنگری هستند برای اینکه درباره موضوعات روانشناسی اطلاعات بیشتری کسب کنیم.

فضای مجازی

به همان اندازه که گرایش عمومی به موضوعات روانشناسی بیشتر شده، بازار روانشناسی زرد هم در فضای مجازی داغ شده و وضعیت نگران‌کننده‌ای به‌وجود آورده است. هر روز یک چهره جدید به افرادی که در فضای مجازی به دیگران وعده بهشت روی زمین می‌دهند، اضافه می‌شود. افراد سرگشته زیادی هم سراغ این چهره‌ها می‌روند تا پاسخ سؤالاتشان را حاضر و آماده دریافت کنند. از طرف دیگر روانشناسان و اندیشمندان صاحب‌صلاحیتی هم هستند که ورود به عرصه ارتباط عمومی و فضای مجازی را برای خود بد می‌دانند و با دوری از این فضا، زمین را برای سودجویان خالی می‌کنند. اگر قصد دارید در فضای مجازی هم درباره موضوعات مربوط به روانشناسی بخوانید، حتما صفحات افرادی را دنبال کنید که صلاحیت علمی لازم را دارند و به پشتوانه تحصیلات و دانش، محتوا تولید می‌کنند.